Seçmen Sayısı ve Katılım Oranları Üzerine

7 Haziran 2015 milletvekili genel seçimi yaklaşırken, seçimde özellikle barajın hesaplanmasında belirleyici rol oynayacak olan parametre, seçime katılım oranı ve de geçerli oy oranı. Bu oranları hesaplayabilmek için, önce geçtiğimiz seçimlerdeki durumu incelemek gerekiyor. YSK web sitesinden ince ince araştırarak, aşağıdaki tabloyu (Tablo 1) hazırladım:

No		2009 yerel	2010 referandum	2011 genel	2014 yerel	2014 CB
1	Yurt içi kayıtlı seçmen	48.049.446	49.495.493	50.237.343	52.695.832	52.894.115
2	Yurt dışı kayıtlı seçmen	-	2.556.335	2.568.979	-	2.798.726
3	Toplam seçmen	-	52.051.828	52.806.322	-	55.692.841
4	Yurt içi oy kullanan	40.932.260	38.172.800	43.785.665	46.993.181	40.753.492
5	Yurt içi katılım oranı	85,19%	77,12%	87,16%	89,18%	77,05%
6	Yurt dışı oy kullanan	-	196.299	129.283	-	530.135
7	Yurt dışı katılım oranı	-	7,68%	5,03%	-	18,94%
8	Toplam oy kullanan	-	38.369.099	43.914.948	-	41.283.627
9	Genel katılım oranı	-	73,71%	83,16	-	74,13%
10	Yurtiçi Geçerli Oy toplamı	39988763	37.449.300	42.813.896	45088742	40.019.352
11	Yurtiçi Geçerli/katılım	97,69%	98,10%	97,78%	95,95%	98,20%
12	Yurtdışı Geçerli oy		194.737	127.867	-	526559
13	Toplam geçerli oy		37.644.037	42.941.763	-	40.545.911
14	Toplam geçerli/katılım		98,11%	97,78%	-	98,21%

Not: Tablo 1 hakkında açıklama, yazının sonunda yer alıyor.

Yukarıdaki tabloya, 7 Haziran 2015 seçimi için, yurtiçinde 53.741.838 kayıtlı seçmen ve yurtdışında 2.867.658 kayıtlı seçmen olduğunu ekleyeyim.

Şimdi, yurtiçi ve yurtdışı kayıtlı seçmen sayısının 2009'dan bu yana nasıl değiştiğine bakalım.

Hem yurtiçinde hem yurtdışında, çok güzel bir doğrusal artış görüyoruz. (Aslında seçmen sayıları, seçim günü değil seçimden belli bir süre önce YSK'nın seçmen kütüklerini kesinleştirdiği günkü durumu gösteriyor, ama sonuçta her seçim öncesinde bu işlem seçime aynı sayıda gün kala yapıldığı için, zamana göre çizilen grafikteki doğrusal eğilim etkilenmiyor.)

Yurtdışı seçmen sayısının yurtiçine göre daha hızlı arttığını belirteyim. 12 Eylül 2010 referandumundan bu yana yurtiçinde seçmen sayısı %8,58 artarken yurtdışında %12,18 artmış.

Katılım oranlarına baktığımızda, yurtiçinde yerel ve milletvekili genel seçimlerinde %85-90 arası bir katılım var. 2010 referandumu ve 2014 CB seçiminde ise yurtiçi katılım oranı %77'ye düşüyor.

Yurtdışı katılım oranlarına baktığımızda, 2010 referandumu ve 2011 genel seçiminde %7 ve %5lik katılım oranları görürken, cumhurbaşkanı seçiminde gümrük kapılaırnın yanısıra yurtdışında da oy kullanılmasının, katılımı epey arttırdığını ve toplamda %19'a kadar çıkardığını görüyoruz.

Geçerli oyların kullanılan oylara oranına baktığımızda, 2014 yerel seçimi haricinde %98 civarında olduğunu görüyoruz. Başka deyişle, her seçimde kullanılan oyların yaklaşık %2si geçersiz sayılıyor. Bu oranın içinde, kasıtlı olarak geçersiz oy kullananların yanısıra, yanlışlıkla geçersiz kullanılan oylar da var. 2014 yerel seçiminde geçersiz sayılan oy oranı %5'e yaklaşıyor. Normalde bu oranın %2 olması lazımdı. Ama 2014 yerel seçimine özgü nedenlerden ötürü oran 3 puan arttı. İşte, geçen yıl yerel seçimden sonra koparılan "geçersiz oy" fırtınası, hepi topu bu %3lük ekstra geçersiz oylar hakkındaydı!

Yurtiçi ve yurtdışı seçmen sayılarını biliyoruz. Katılım oranlarının nasıl değiştiğini de gördük. Şimdi, HDP'nin barajı geçmek için ne kadar oy alması gerektiğini hesaplayabiliriz.


Tablo 1'deki satırların açıklaması:
1. Yurt içi kayıtlı seçmen: YSK web sitesinden elde edilen veri.
2 Yurt dışı kayıtlı seçmen: YSK web sitesinden elde edilen veri
3 Toplam seçmen: 1+2
4 Yurt içi oy kullanan: YSK web sitesinden elde edilen veri.
5 Yurt içi katılım oranı: 4/1 (Hesaplanan)
6 Yurt dışı oy kullanan: YSK web sitesinden elde edilen veri
7 Yurt dışı katılım oranı: 6/2 (Hesaplanan)
8 Toplam oy kullanan: 4+6
9 Genel katılım oranı: (4+6)/(1+2)
10 Yurtiçi Geçerli Oy toplamı: YSK web sitesinden elde edilen veri.
11 Yurtiçi Geçerli/katılım: 10/4
12 Yurtdışı Geçerli oy: YSK web sitesinden elde edilen veri.
13 Toplam geçerli oy: 10+12
14 Toplam geçerli/katılım: (10+12)/(4+6)

Tablo 1 ile ilgili notlar

* Yurtdışı seçmenler yerel seçimde oy kullanmadığı için 2, 3, 6, 7, 8, 9, 12, 13 ve 14. satırlar yerel seçimler için hesaplanmadı.

* 2014 yerel seçimlerinde büyükşehirlerde il genel meclislerinin kaldırılması nedeniyle, ülke genelinde oy kullanan seçmenleri ve katılım oranlarını hesaplamakta zorluk yaşandı. Büyükşehirlerde üç farklı seçim (büyükşehir belediye başkanlığı, ilçe belediye başkanlığı ve ilçe belediye meclisi) için geçerli oy sayılarında ufak tefek farklılıklar oluşması sözkonusuydu. Ben, partilerin ülke genelindeki oy oranlarını hesaplarken yaptığım gibi, büyükşehirlerde büyükşehir belediye başkanı seçimini, diğer illerde il genel meclisi seçimini esas aldım.

2014 İl Genel Meclisi seçimi:
Kayıtlı seçmen: 11.904.853
Kullanılan oy: 10.552.213
Geçerli oy: 10.175.026
2014 Büyükşehir Belediye Başkanı seçimi:
Kayıtlı seçmen: 40.727.194
Kullanılan oy: 36.440.968
Geçerli oy: 34.913.716

* Cumhurbaşkanı seçiminde, yurtdışı seçmen, önceden olduğu gibi gümrük kapılarında oy kullanabildiği gibi, ilk defa olarak yurt dışında da oy kullanabildi. Bu da YSK verilerine iki farklı şekilde yansıdı.

CB seçimi yurtdışı temsilciliklerinde:
Oy kullanan seçmen sayısı: 232.795
Geçerli oy sayısı: 230.938
CB seçimi  gümrük kapıları:
Oy kullanan seçmen sayısı: 297.340
Geçerli oy sayısı: 295.621