Gezici Araştırma'nın anket sonuçlarına güvenilir mi? -1-

Murat Gezici'nin başkanı olduğu Gezici Araştırma firması, son olarak Ak Parti'nin oy oranını %39'da gösteren anket sonucuyla gündeme oturdu. Gezici'nin iddiasına göre, bu anketten sonra maliye müfettişlerinin baskınına uğramışlar... İşin içyüzünü bilmiyorum, ama bu yazıda, Gezici Araştırma'nın şimdiye kadar yayınladığı anket sonuçlarını değerlendirecek ve "Gezici Araştırma güvenilir bir anket firması mıdır?" sorusuna cevap vermeye çalışacağım.

Öncelikle, Gezici Araştırma'nın çok yeni bir anket firması olduğunu belirteyim. 2011 milletvekili genel seçiminde yayınlanmış bir anketi yok. Benim bulabildiğim en eski anket sonuçları 2013'e ait. Kendi web sitelerinde "Gezici Araştırma 11 Yılı aşkın deneyimi bulunan bir ekip tarafından kurulmuştur." diye yazıyor, ama bu cümle, "Gezici Araştırma NE ZAMAN kuruldu?" sorusuna cevap vermiyor. Garip... Bu yazıda Gezici Araştırma'nın anketlerini birkaç başlık altında inceleyeceğim.

1. Gezici'nin 30 Mart 2014 yerel seçim öncesi son anketi

Şunu kabul etmem gerekir ki Gezici Araştırma, 30 Mart 2014 yerel seçim sonuçlarını oldukça isabetli bir şekilde bilmişti. Ben 2014 yerel seçimleri öncesinde anket firmalarının yayınladıkları anketleri bu blogda derlemiştim. O derlemede Gezici Araştırma'nın son anketi olarak, 22-28 Şubat 2014 tarihlerinde yaptığı ve 13 Mart'ta kamuoyuyla paylaştığı, dört büyük partinin oy oranlarını  39,7-31,4-18,2-7,1 olarak gösterdiği anketi yer almıştı. Ne var ki Gezici Araştırma, 27 Mart tarihinde son bir anket daha yayınlamış. Benim bu anketten seçimden sonra haberim oldu. Hatta önce, "Acaba böyle bir anket yoktu da, seçimden sonra mı uydurdular?" diye şüphelenmedim değil. Ancak, Gezici Araştırmanın resmi twitter hesabında 27 Mart tarihli mesajını görünce ikna oldum:
https://twitter.com/geziciarastirma/statuses/449253478096183296

İlginçtir, Gezici Araştırma bu tweeti daha sonra silmiş?!

Cumhurbaşkanı seçiminden hemen önce, anket firmalarının yerel seçim performansını değerlendirdiğim yazımda Gezici Araştırma'yı, bu 27 Mart 2014 tarihli ve dört büyük partinin oylarını 46,2-27,2-15,5-7,1 olarak gösteren anketiyle değerlendirmeye aldım. Yerel seçimde, büyükşehirlerde il genel meclislerinin kaldırılmasından ötürü büyük olan ve olmayan şehirlerdeki oyların nasıl toplanacağıyla ilgili bir tartışma vardı. Seçimden önce GENAR firması bu noktaya dikkat çekmişti. Ben bu tartışmayı bir yazıda ele almış ve büyükşehirlerde büyükşehir belediye başkanı seçimi, diğer şehirlerde ise il genel meclisi oylarını almaya karar vermiştim. Sonuç olarak, bu metodolojiye göre Gezici Araştırma, ORC ve Konda'nın ardından, yerel seçim sonuçlarını en isabetli tahmin eden 3. anket firması olmuştu.

2. Gezici Araştırma'nın Yerel Seçim Anketleri

Gezici Araştırma'nın Şubat 2013'ten itibaren yayınladığı yerel seçim anketlerine bir bakalım.

	Tarih	Tarih	Ak Parti	CHP	MHP	BDP/HDP
	SEÇİM SONUCU	30.Mar.14	45,5	27,8	15,2	6
	27 Mart 2014	27.Mar.14	46,2	27,2	15,5	7,1
Yerel	22-28 Şubat 2014	28.Şub.14	39,7	31,4	18,2	7,1
Yerel	1-7 Şubat 2014	7.Şub.14	37,6	31,5	20,6	7,6
Yerel	1 Şubat 2014 öncesi	1.Şub.14	39,9	31,3	19,2	7,8
Yerel	6 Ocak 2014 öncesi	6.Oca.14	39,8	32,7	17,8	7,9
Yerel	17-18 Ağustos 2013	18.Ağu.13	34	25,1	28,4	8,2
Yerel	13-19 Temmuz 2013	19.Tem.13	33,9	25,2	27,2	8,1
Yerel	29 Mayıs 2013 öncesi	29.May.13	34,3	28,6	25,8	7,8
Yerel	23-24 Mart 2013	24.Mar.13	38,1	27,6	20,6
Yerel	23-24 Şubat 2013	24.Şub.13	38,6	28,6	19,8	7,6

Bu tabloya bakınca, çok çarpıcı sonuçlar hemen kendilerini gösteriyorlar:

2.1. Bir kere, Gezici'nin 27 Mart 2014'te, seçimden 3 gün önce yayınladığı anketi, daha önceki 9 anketinden çok farklı, hiç alakası olmayan bir sonuç. Bu sonucun seçim sonucuna çok yakın ve de Gezici'nin diğer 9 anketine çok uzak olması, Gezici'nin seçimden önce manipülasyon sonuçlar yayınladığını ve ancak seçimden 3 gün önce gerçek sonucu verdiğini düşündürüyor.

2. 2. Yine, 27 Mart anketini hariç tutacak olursak, Gezici'nin hiçbir anketinde Ak Parti'nin oyu %40'ın üstünde çıkmamış. Gezici, Gezi olayları döneminde Ak Parti'nin oylarını %34'ün bile altına düşürmüş. Ak Parti'nin oylarında 1 yıl içinde bu kadar büyük sapmayı başka hiçbir anket firmasında görmedik.

2.3. CHP'nin oyları Gezici'nin 2014 yerel seçim anketlerinde, yine 27 Mart'ı hariç tutacak olursak, sürekli %30'un üstünde görünüyor. Yine burada, Gezici'nin, CHP'nin oylarını seçim öncesinde şişirip seçimden hemen önce gerçek sonucu verdiği şüphesi var.

2.4. Belki de en çarpıcısı, Gezici Araştırma 2013 yaz aylarında, yani Gezi olayları sırasında, Ak Parti'nin yerelde oylarını %34lere kadar düşürürken, bu dönemde MHP'nin oylarını %25'in bile üstüne çıkarıyor ve MHP'yi CHP'nin de önüne geçirerek 2. parti ilan ediyor!

Kısacası, Gezici Araştırma'nın yerel seçim anketleri hiç güven telkin etmiyor. Gezici Araştırma'nın anketlerinde, seçim tarihi yaklaştıkça Ak Parti'nin oylarının nasıl hızla yükselişe geçtiğini ve MHP'nin oylarının nasıl düşüşe geçtiğini, aşağıdaki grafikteki oklar dikkat çekici bir şekilde gösteriyor. Bir anket firmasının anketleri üstünde böyle oklar çizilebiliyorsa, o anket firması pek güven telkin etmez.

Bu bölümde 2 başlık altında Gezici Araştırma'nın yerel seçim anketlerini inceledim.
Sonuç olarak,

1. Gezici Araştırma evet 27 Mart 2014'te yayınladığı sonuçla yerel seçimi büyük bir başarıyla bilmiştir.
2. Ancak Gezici Araştırma'nın daha önceki 9 yerel seçim anketi, bu 27 Mart anketiyle hiç uyuşmuyor. Ak Parti'nin oylarını hep %40'ın altında gösteriyor. CHP ve MHP'nin oylarını da gerçekten daha yüksek gösterme gayretinde olduğu anlaşılıyor.