CHP'nin 3 büyükşehir harici Türkiye sıkıntısı

Bugün Tarhan Erdem'in KONDA ile Adil Gür'ün A&G firmaları 30 Mart yerel seçimlerine yönelik son anket sonuçlarını yayınladılar. Her iki anket Türkiye genelinde büyük benzerlik gösteriyor. Nitekim benim "anketlerin anketi" tahminim de bu iki anketle büyük benzerlik gösteriyor. Ancak A&G, Türkiye geneli anket sonuçlarının yanısıra, İstanbul, Ankara ve İzmir için de anket sonuçları yayınladı. Buna göre İstanbul'da Ak Parti, İzmir'de CHP açık ara önde iken Ankara'da Melih Gökçek ile Mansur Yavaş nefes nefese bir yarış içinde görünüyorlar.

Bir arkadaşım, A&G anketinde CHP'nin Türkiye genelinde %25.4 oy alırken, üç büyük şehirin üçünde de %35'in üstünde oy almasını garip bulduğunu belirtti. Gerçekten de bu, benim daha önce Gezici Araştırma'nın Ak Parti'nin İStanbul ile Türkiye geneli oyları arasındaki makas gibi dikkat çekici bir durum. Ben de oturdum, 2004 ve 2009 İl Genel Meclisi ile 2007 ve 2011 genel seçim sonuçlarında CHP'nin 3 büyükşehirde ve Türkiye genelinde aldığı oylara baktım. CHP'nin bu dört seçimde 3 büyükşehirdeki oy ortalaması ile Türkiye geneli oy ortalaması arasındaki makası hesapladım. Son olarak, A&G anketindeki CHP oy oranlarından yola çıkarak, CHP'nin 3 büyük şehirdeki oy ortalaması ile Türkiye geneli oyu arasındaki makasa baktım.

Sonuçlar şöyle:

	CHP ÜÇ BÜYÜK İL
Seçim	CHP TR%	CHP Ankara %	CHP İstanbul %	CHP İzmir %	3 şehir Toplam CHP %	CHP TR-3 şehir makas %
2011	25,94	31,37	31,27	43,81	33,64	7,70
2009	23,1	29,68	33,51	48,30	35,50	12,40
2007	20,88	27,97	26,96	35,44	28,92	8,04
2004	18,23	20,89	25,79	34,8	26,52	8,29
A&G	25,4	42,5	36,5	47,6	39,82	14,42

Tabii, geriye doğru gittikçe bu analizi zorlaştıran başka etmenler var. Mesela, CHP için özellikle İzmir'de önemli bir Genç Parti faktörü var. CHP'nin 2007 ve 2004'te İzmir'deki oy oranlarını önemli ölçüde etkilemişti Genç Parti'nin (ve bir dereceye kadar merkez sağ partilerin) varlığı.

Bu dört seçim sonucuna genel olarak baktığımızda, CHP'nin İstanbul, Ankara ve İzmir ile Türkiye genelindeki oy oranları arasındaki makasın yaklaşık %8 olduğunu söyleyebiliriz. Bu durumda, A&G anketindeki 14 puanlık makasın çok fazla olduğunu görüyoruz.

A&G anketindeki bu 14 puanlık makası çeşitli şekillerde açıklayabiliriz.

1. Gerçekten de CHP'nin bu üç büyük şehir ile Türkiye'nin geri kalanı arasındaki oy performansı ciddi farklılaşmış olabilir. Ama o zaman, en azından bu farklılaşmanın 2004'ten 2011'e kadar kendini bir trend şeklinde belli etmesi gerekirdi.

2. A&G Türkiye geneli anketinde CHP'nin oyu olması gerekenden düşük görünüyor olabilir. Nitekim, benim "anketlerin anketi" tahminimde CHP'nin Türkiye geneli oyları için son tahminim %28.7. Eğer A&G Türkiye geneli anketindeki CHP oylarını benim tahminimdeki oranla revize edersek, sözkonusu makas da 14lerden 11lere inmiş olur, ki bu küçülmüş makası açıklamak daha kolay.

3. A&G anketinde özellikle Ankara'da CHP'nin oylarını 2011'e göre 11 puan arttırması dikkat çekiyor. CHP'nin Türkiye genelinde %25'lerde oy alırken Ankara'da oylarını %40'ın üstüne çıkarmasında Mansur Yavaş'ın katkısından söz edebiliriz, ama bir şekilde bu katkı ve etkinin Türkiye geneline de yansıması beklenebilirdi. 2004'ten 2011'e son 4 seçimde CHP'nin Türkiye geneliyle İstanbul, Ankara ve İzmir'deki oyları arasındaki makasa baktığımızda, 30 Mart'ta CHP'nin bu üç büyükşehirde, özellikle de Ankara'da bu kadar iyi performans gösteremeyeceğini söyleyebiliriz.



(Teknik bir ayrıntı: 30 Mart seçimleri için CHP'nin 3 büyükşehirdeki oy ortalamasını hesaplarken, YSK'nın açıkladığı seçmen sayılarını kullandım ve seçime %85 katılım olacağını varsaydım. Aslında katılım oranının %85'in altında veya üstünde olması yaptığım hesap için kritik değil. Asıl olarak, seçime katılım ve geçerli oy oranlarının bu 3 büyükşehirde ve Türkiye'nin geri kalanında aynı olacağını varsaymak yeterli.)