1. 2011'de BDP'nin bağımsız adaylarının toplam 31 milletvekili çıkardığı, "Kürt" bölgesi.
2. İçlerinde, 2011'de BDP'nin toplam 5 milletvekili çıkardığı İstanbul, Adana ve Mersin'in de bulunduğu, ayrıca Ankara, İzmir gibi büyük şehirlerin olduğu "Metropol" bölgesi.
3. 2011'de BDP'nin hiç milletvekili çıkaramadığı 46 il. Bu gruba "Milliyetçi Türkiye" veya "Batı" diyebiliriz.
Şimdi bu gruplara sırayla bakalım.
1. 2011'de BDP'nin toplam 31 milletvekili çıkardığı Kürt bölgesinde toplam 19 il var. Demirtaş CB seçiminde bu illerde yaklaşık 4,5 milyon geçerli oyun 2 milyonunu almış ve %44,33 oy oranına ulaşmış. Demirtaş'ın Türkiye genelinde 3.914.359 oy aldığını düşünecek olursak, Demirtaş (veya HDP) oylarının nerdeyse yarısını, seçmenin 10'da birini barındıran bir bölgeden almış diyebiliriz.
İl
|
Demirtaş oy
|
Demirtaş yüzde
|
CB Geçerli Oy
|
2011 MV
|
ADIYAMAN
|
43713
|
15,27
|
286175
|
1
|
AĞRI
|
121674
|
61,28
|
198542
|
1
|
BİNGÖL
|
37380
|
30,56
|
122306
|
1
|
BİTLİS
|
60583
|
43,72
|
138571
|
1
|
DİYARBAKIR
|
410390
|
64,17
|
639520
|
5
|
ELAZIĞ
|
31057
|
10,88
|
285342
|
|
ERZURUM
|
47701
|
13,07
|
364908
|
|
HAKKARİ
|
102408
|
81,6
|
125504
|
3
|
KARS
|
41266
|
32,89
|
125472
|
1
|
MARDİN
|
198542
|
60,9
|
325998
|
3
|
MUŞ
|
105446
|
61,24
|
172173
|
2
|
SİİRT
|
65500
|
54,07
|
121136
|
1
|
TUNCELİ
|
21746
|
52,25
|
41622
|
|
ŞANLIURFA
|
174075
|
26,24
|
663496
|
2
|
VAN
|
223277
|
54,55
|
409331
|
4
|
BATMAN
|
134370
|
60
|
223947
|
2
|
ŞIRNAK
|
158836
|
83,17
|
190970
|
3
|
ARDAHAN
|
11671
|
23,09
|
50551
|
|
IĞDIR
|
30281
|
42,94
|
70525
|
1
|
TOPLAM
|
2019916
|
TOPLAM GEÇERLİ
|
4556089
|
31
|
Demirtaş %
|
44,33%
|
2. İkinci grupta, büyükşehirler yer alıyor. 2011'de BDP'nin desteklediği adaylar bu şehirlerde sadece İstanbul'da her bölgede 1'er olmak üzere 3, Mersin ve Adana'da 1'er milletvekili, yani toplamda 5 milletvekili çıkarmıştı. Eğer HDP barajı geçerse, 7 Haziran'da HDP'nin ayrıca İzmir'de 2 ve Gaziantep'te 1 milletvekili çıkarması, İstanbul'da da milletvekili sayısını 7'ye çıkarması mümkün görünüyor.
Bu kategorideki 22 ilde Demirtaş 1 milyon 740 bin oy almış. Nerdeyse doğu ve güneydoğudaki illerdeki kadar oy demek oluyor bu.
No
|
İl
|
Demirtaş
|
Demirtaş Yüzde
|
2011 MV
|
2015 MV (*)
|
Geçerli Oy
|
1
|
ADANA
|
114.530
|
10,66%
|
1
|
1
|
1.073.989
|
6
|
ANKARA
|
95.033
|
3,47%
|
2.740.153
|
||
7
|
ANTALYA
|
58.339
|
5,30%
|
1.101.558
|
||
9
|
AYDIN
|
41.682
|
6,96%
|
598.496
|
||
10
|
BALIKESİR
|
21.273
|
2,85%
|
747.265
|
||
16
|
BURSA
|
64.294
|
4,16%
|
1.546.473
|
||
20
|
DENİZLİ
|
18.682
|
3,28%
|
569.331
|
||
26
|
ESKİŞEHİR
|
12.460
|
2,64%
|
472.582
|
||
27
|
GAZİANTEP
|
83.076
|
10,56%
|
1
|
786.759
|
|
31
|
HATAY
|
28.237
|
3,60%
|
784.699
|
||
33
|
MERSİN
|
122.561
|
13,46%
|
1
|
1
|
910.572
|
34
|
İSTANBUL
|
650.653
|
9,09%
|
3
|
7
|
7.159.907
|
35
|
İZMİR
|
188.028
|
7,98%
|
2
|
2.357.707
|
|
38
|
KAYSERİ
|
13.266
|
1,85%
|
717.572
|
||
41
|
KOCAELİ
|
48.893
|
5,49%
|
890.898
|
||
42
|
KONYA
|
33.833
|
3,05%
|
1.108.346
|
||
44
|
MALATYA
|
21.633
|
5,33%
|
406.134
|
||
45
|
MANİSA
|
46.020
|
5,60%
|
822.334
|
||
46
|
KAHRAMANMARAŞ
|
23.009
|
4,29%
|
535.874
|
||
48
|
MUĞLA
|
21.101
|
4,13%
|
510.687
|
||
54
|
SAKARYA
|
11.477
|
2,27%
|
505.518
|
||
59
|
TEKİRDAĞ
|
22.390
|
4,41%
|
507.364
|
||
TOPLAM
|
1.740.470
|
6,48%
|
26.854.218
|
3. 2011'de BDP'nin hiç milletvekili çıkaramadığı 40 ilde Demirtaş'ın aldığı oylara bakalım. 8 milyon 600 bin geçerli oyun bulunduğu, başka bir deyişle geçerli oyların %21,5'unun bulunduğu bu illerde Demirtaş sadece 150 bin oy almış.
No
|
İl
|
Demirtaş Oy
|
Demirtaş Yüzde
|
Geçerli Oy
|
3
|
AFYONKARAHİSAR
|
5.474
|
1,36%
|
403.726
|
5
|
AMASYA
|
2.279
|
1,16%
|
195.969
|
8
|
ARTVİN
|
2.320
|
2,44%
|
95.144
|
11
|
BİLECİK
|
3.710
|
3,04%
|
121.967
|
14
|
BOLU
|
2.721
|
1,61%
|
169.435
|
15
|
BURDUR
|
3.257
|
2,09%
|
156.009
|
17
|
ÇANAKKALE
|
8.718
|
2,73%
|
319.133
|
18
|
ÇANKIRI
|
1.040
|
1,00%
|
103.539
|
19
|
ÇORUM
|
4.839
|
1,52%
|
317.399
|
22
|
EDİRNE
|
6.913
|
2,86%
|
241.640
|
24
|
ERZİNCAN
|
5.057
|
4,06%
|
124.501
|
28
|
GİRESUN
|
3.379
|
1,41%
|
238.850
|
29
|
GÜMÜŞHANE
|
796
|
1,14%
|
69.994
|
32
|
ISPARTA
|
4.044
|
1,68%
|
240.801
|
37
|
KASTAMONU
|
3.035
|
1,40%
|
216.525
|
39
|
KIRKLARELİ
|
4.861
|
2,28%
|
212.747
|
40
|
KIRŞEHİR
|
5.929
|
4,97%
|
119.250
|
43
|
KÜTAHYA
|
3.974
|
1,15%
|
344.606
|
50
|
NEVŞEHİR
|
2.267
|
1,40%
|
161.836
|
51
|
NİĞDE
|
2.403
|
1,38%
|
174.098
|
52
|
ORDU
|
5.186
|
1,41%
|
367.076
|
53
|
RİZE
|
2.137
|
1,16%
|
184.486
|
55
|
SAMSUN
|
8.954
|
1,32%
|
678.976
|
57
|
SİNOP
|
2.200
|
1,81%
|
121.221
|
58
|
SİVAS
|
4.297
|
1,22%
|
352.743
|
60
|
TOKAT
|
4.018
|
1,21%
|
332.165
|
61
|
TRABZON
|
4.594
|
1,18%
|
390.926
|
64
|
UŞAK
|
5.326
|
2,54%
|
209.845
|
66
|
YOZGAT
|
2.240
|
0,95%
|
236.533
|
67
|
ZONGULDAK
|
6.536
|
1,95%
|
335.745
|
68
|
AKSARAY
|
2.701
|
1,46%
|
184.985
|
69
|
BAYBURT
|
319
|
0,75%
|
42.542
|
70
|
KARAMAN
|
2.212
|
1,65%
|
134.118
|
71
|
KIRIKKALE
|
1.787
|
1,24%
|
143.741
|
74
|
BARTIN
|
2.586
|
2,35%
|
110.233
|
77
|
YALOVA
|
7.144
|
5,85%
|
122.187
|
78
|
KARABÜK
|
1.760
|
1,39%
|
126.399
|
79
|
KİLİS
|
2.237
|
3,79%
|
59.084
|
80
|
OSMANİYE
|
7.052
|
2,84%
|
248.408
|
81
|
DÜZCE
|
3.671
|
1,83%
|
200.463
|
TOPLAM
|
153.973
|
1,79%
|
8.609.045
|
Şimdi, benim bu yazıdaki temel argümanıma geliyorum. Bence HDP'nin 7 Haziran'da alacağı oy bu 3 bölgede, Demirtaş'ın cumhurbaşkanı seçiminde aldığı oya göre aynı şekilde hareket etmeyecek. Bence HDP'nin oylarında bir artış olacaksa bu artış esas olarak yukarıda 2. bölge olarak ele aldığım büyükşehirlerde yaşanacak. Şimdi tek tek bu bölgelerle ilgili değerlendirmelerime geçiyorum.
1. Demirtaş'ın oyu, Kürt siyasal hareketinin öteden beri yüksek oy aldığı doğu ve güneydoğu illerinde, Hakkari ve Şırnak'ta %80'in, Diyarbakır'da %60'ın üstüne çıkıyor. Bu bölgede 4,5 milyon seçmenin yarıya yakını zaten BDP/HDP çizgisine oy veriyor. HDP bu bölgeden daha yüksek oy alabilir mi? Bu soru, "Ak Parti Konya, Kayseri gibi İç Anadolu'daki muhafazakar illerde daha yüksek oy alabilir mi?" sorusuna benziyor. Ben her iki soruya da olumlu cevap veremiyorum. Zaten alabileceği oyu almış. HDP'nin bu bölgede daha fazla oy alabileceğini düşünmüyorum.
2. Büyükşehirlerde, özellikle İstanbul, İzmir gibi merkezlerde HDP'nin, başta CHP'den olmak üzere oylarını arttırabileceğini düşünüyorum. Bu kategorideki şehirler de aslında iki farklı gruba ayrılabilir. Bir tarafta, Demirtaş'ın %5'in altında oy aldığı Konya, Kayseri, Denizli, Eskişehir gibi illerde yine HDP'nin çok fazla oy artışı sağlayamayacağını düşünüyorum.
Bu illerdeki tablo, benim 3. bölge olarak ele aldığım, Demirtaş'ın %2'nin altında oy aldığı 40 ildeki tabloya çok benziyor.
2. Büyükşehirlerde, özellikle İstanbul, İzmir gibi merkezlerde HDP'nin, başta CHP'den olmak üzere oylarını arttırabileceğini düşünüyorum. Bu kategorideki şehirler de aslında iki farklı gruba ayrılabilir. Bir tarafta, Demirtaş'ın %5'in altında oy aldığı Konya, Kayseri, Denizli, Eskişehir gibi illerde yine HDP'nin çok fazla oy artışı sağlayamayacağını düşünüyorum.
|
No
|
İl
|
Demirtaş
|
Demirtaş Yüzde
|
2011 MV
|
2015 MV (*)
|
Geçerli Oy
|
|
59
|
TEKİRDAĞ
|
22.390
|
4,41%
|
507.364
|
||
|
46
|
KAHRAMANMARAŞ
|
23.009
|
4,29%
|
535.874
|
||
|
16
|
BURSA
|
64.294
|
4,16%
|
1.546.473
|
||
|
48
|
MUĞLA
|
21.101
|
4,13%
|
510.687
|
||
|
31
|
HATAY
|
28.237
|
3,60%
|
784.699
|
||
|
6
|
ANKARA
|
95.033
|
3,47%
|
2.740.153
|
||
|
20
|
DENİZLİ
|
18.682
|
3,28%
|
569.331
|
||
|
42
|
KONYA
|
33.833
|
3,05%
|
1.108.346
|
||
|
10
|
BALIKESİR
|
21.273
|
2,85%
|
747.265
|
||
|
26
|
ESKİŞEHİR
|
12.460
|
2,64%
|
472.582
|
||
|
54
|
SAKARYA
|
11.477
|
2,27%
|
505.518
|
||
|
38
|
KAYSERİ
|
13.266
|
1,85%
|
717.572
|
||
|
365.055
|
3,40%
|
10.745.864
|
Bu illerdeki tablo, benim 3. bölge olarak ele aldığım, Demirtaş'ın %2'nin altında oy aldığı 40 ildeki tabloya çok benziyor.
Diğer tarafta, Demirtaş'ın %8-10 civarında oy aldığı İstanbul, İzmir, Adana, Mersin gibi büyük şehirler var. Ben HDP'nin esas olarak oylarını bu şehirlerde arttıracağını düşünüyorum.
|
No
|
İl
|
Demirtaş
|
Demirtaş Yüzde
|
2011 MV
|
2015 MV (*)
|
Geçerli Oy
|
|
33
|
MERSİN
|
122.561
|
13,46%
|
1
|
1
|
910.572
|
|
1
|
ADANA
|
114.530
|
10,66%
|
1
|
1
|
1.073.989
|
|
27
|
GAZİANTEP
|
83.076
|
10,56%
|
1
|
786.759
|
|
|
34
|
İSTANBUL
|
650.653
|
9,09%
|
3
|
7
|
7.159.907
|
|
35
|
İZMİR
|
188.028
|
7,98%
|
2
|
2.357.707
|
|
|
9
|
AYDIN
|
41.682
|
6,96%
|
598.496
|
||
|
45
|
MANİSA
|
46.020
|
5,60%
|
822.334
|
||
|
41
|
KOCAELİ
|
48.893
|
5,49%
|
890.898
|
||
|
44
|
MALATYA
|
21.633
|
5,33%
|
406.134
|
||
|
7
|
ANTALYA
|
58.339
|
5,30%
|
1.101.558
|
||
|
1.375.415
|
8,54%
|
16.108.354
|
Geçerli oyların %40'ını barındıran bu 10 ilde Demirtaş 1 milyon 375 bin oy almış. Bu iller aynı zamanda, internet ve sosyal medyanın yoğun olarak kullanıldığı, medya kampanyalarından etkilenmeye müsait iller.
İşte bence önümüzdeki günlerde kamuoyunda merkez medyanın başını çektiği bir HDP rüzgarı estirilecek ve "HDP %11-12 oya gidiyor" denecek olursa esas olarak HDP'nin bu illerde göstereceği bir oy artışından söz edilecek.
Bu illerde HDP'nin oylarında bir artış olsa dahi bunun HDP'nin rahatça barajı geçmesini sağlamaya yetmeyeceğini düşünüyorum. Bence HDP'nin barajı geçip geçmemesi hala net değil.
İşte bence önümüzdeki günlerde kamuoyunda merkez medyanın başını çektiği bir HDP rüzgarı estirilecek ve "HDP %11-12 oya gidiyor" denecek olursa esas olarak HDP'nin bu illerde göstereceği bir oy artışından söz edilecek.
Bu illerde HDP'nin oylarında bir artış olsa dahi bunun HDP'nin rahatça barajı geçmesini sağlamaya yetmeyeceğini düşünüyorum. Bence HDP'nin barajı geçip geçmemesi hala net değil.
3. HDP'nin oy ortalamasının %2nin altında olduğu 40 ilde HDP'nin yine kaydadeğer bir oy artışı kaydedemeyeceğini düşünüyorum.
Sonuç itibarıyla, HDP'nin barajı geçip geçememesi konusu, İstanbul, İzmir, Ankara gibi büyük şehirlerde, özellikle CHP seçmeninden ne kadar oy (ç)alabileceğine bağlı gibi görünüyor.
Sonuç itibarıyla, HDP'nin barajı geçip geçememesi konusu, İstanbul, İzmir, Ankara gibi büyük şehirlerde, özellikle CHP seçmeninden ne kadar oy (ç)alabileceğine bağlı gibi görünüyor.
3 yorum:
Iki konuda size katilmiyorum, birincisi %9.7 lik oran secime katilimin bir sonucudur, 2014 yerel secimindeki katilim davranislari olsa idi Demirtas %8 gibi bir oyda kalacakti, ki bu bile bir basari olarak gorulmeliydi.Yani HDP Demirtas'in uzerine %25 koymasi gerekir, eger katilim oranlari Turkiye secim ortalamalari gibi gerceklesirse.
Ikincisi, Demirtas elbette 1. bolge dediginiz sehirlerde alabilecegi oyu aldi ancak buralardaki rakip etkisi de cok onemli, yani Diyarbakir'da Recep Tayyip Erdogan ismine verilen oy ile bu secimde tartismali AKP adaylarina verilecek oy ayni olmayabilir, bu nedenle ben 1. bolgede de AKP'den kayislarla sayisal olarak oy artisi gerceklesecegini dusunuyorum.
Haklı olabilirsiniz. Ama şu da var. Eğer katılım oranının böyle bir etkisi olsaydı, en azından Demirtaş'ın yüksek oy aldığı güneydoğu illerindeki katılım oranının düşük oy aldığı batı illerine göre anlamlı ölçüde yüksek olması beklenirdi. Demirtaş'ın farklı oy aldığı bölgeler arasında katılım oranı yönünden bir fark göremedim ben.
Katilim oranindan kastim su idi, eger secim sonu secmen davranislari calismasi incelenirse 2014 agustos secimlerinde en az katilim gosteren secmen AKparti secmeni, sonra CHP ve MHP geliyor, en cok katilim gosteren secmen ise HDP/BDP secmeni, dolayisiyla bu Demirtas'in aldigi oyu %73 luk bir katilim orani olan bir secimde yukari cekti. Her parti secmeni %85 gibi Turkiye ortalamasinda katilimda bulunsa Demirtas %8 oy almis olacakti.
Yorum Gönder